De Jordaan

Gepubliceerd op 7 maart 2023 om 13:52

 De Amsterdamse Jordaan

Mijn opa heeft zijn liefde voor Amsterdam en met name de Jordaan aan ons overgedragen , hij zong altijd de Amsterdamse liederen zo ook ''bij ons in de Jordaan; van Johnny Jordaan, De Jordaan is een van de meest bekende wijken van Amsterdam en daar  Waar mijn familie trouwens ook vandaan komt.

Als kind woonde wij er helaas niet meer, maar we waren er dagelijks , mijn moeder hielp mijn oom in  zijn stoffenzaak in het hartje van de Jordaan, we genoten van de verschillende mensen en sferen om ons heen, van familieleden die aan het lachen en drinken waren bij Café Nol.

Voordat mijn moeder de winkel opende mochten wij altijd de lekkerste appelpunten bij Café de winkel eten of de markten over gaan , gezelligheid leven en laat leven dat is de Jordaan voor mij 

De buurt waar mijn opa en oma vandaan kwamen, waar wij voor het eerst kattenkwaad uithaalde en zelfstandiger mochten zijn voor zover dat voor een kind kon. . 

De naam Jordaan

 De naam van de wijk zou zijn afgeleid van de Jordanne, een riviertje in het Massif Central (Aurillac), waar een groep immigranten vandaan zou zijn gekomen.

Er zou een familie hebben gewoond die de naam Jourdain droeg.

En er was een gang die de Jordaens-Jordanengang genoemd werd. Misschien is de naam Jordaan ontstaan na verbastering van het woord jurisdictie tot jordiks, een verwijzing naar het gebied dat buiten de stadswallen lag, voordat het Nieuwe Werck (Jordaan) werd gebouwd.

Ook wordt gedacht aan een verband met de voorgangers van de Doopsgezinde gemeente, die rond 1650 de doop verrichtte zoals Johannes de doper dat deed in de Bijbelse Jordaan Matteus 3).

De meest waarschijnlijk geachte verklaring is die van de Prinsengracht als de rivier de Jordaan, waarna de naam is overgesprongen op de buurt erachter. Mozes' woorden dat men de Jordaan niet mag oversteken (Deuteronomium 31:1-8) zijn wel spottend in verband gebracht met de Prinsengracht; iemand uit de rijke burgerij zou de rivier nimmer oversteken om in de armelijke buurt daarachter te komen. Maar ook dat is een hoogst discutabele verklaring want indertijd was de wijk Jordaan zeker niet zo arm.

Grachten

In de Jordaan lagen elf grachten: van noord naar zuid: Palmgracht, Goudsbloemgracht daar komt mijn oma vandaan, Lindengracht, Anjeliersgracht, Egelantiersgracht, Bloemgracht, Rozengracht, Lauliergracht, Eladsgracht Looiersgracht en Passeerdersgracht De Leliegracht grenst aan de Jordaan en heeft weliswaar een bloemennaam, maar behoort niet tot de Jordaangrachten.

De in 1857 gedempte Goudsbloemgracht kreeg de naam Willemstraat. De gedempte Anjeliersgracht heet sinds 1862 de Westerstraat daar waar mjn moeder mijn oom hielp met zijn stoffenzaak en wij min of meer opgegroeid zijn De Elandsgracht is in 1891 gedempt; de Lindengracht en de Palmgracht in 1895. Redenen voor demping waren de slechte waterkwaliteit en de noodzaak ruimte te scheppen voor het toenemende verkeer. De in 1889 gedempte Rozengracht werd een belangrijke tram)verbinding tussen het centrum en de wijken ten westen van de Singelgracht. Diverse plannen om grachten te ontdempen, stuitten op verzet van winkeliers en markthandelaren.

De Jordaan een echte volksbuurt , een eigen karater en een plek die je  zeker bezocht moet hebben, een plek waar je jezelf kan zijn , kan opvallen of juist wegduiken. 

 

Bezoek die Jordaan toch eens het zal je bevallen. 

 

bron: Google : Wikipedia 

Het Amsterdamse dialect

 

Ken het zijn dat jullie wat willen weten over het plat Amsterdams? 

Nou dat ga ik dan effe kort,  maar zeker  haarfijn uitlegge. 

Weinigen hebben moeite met de Amsterdamse tongval omdat het eerder als grappig dan als ordinair wordt gezien. Buiten Amsterdam wordt 'de Amsterdammer' wel eens aangeduid als een bijdehand of , opschepper.

Een Amsterdammer is adrem en heeft altijd een bijdehand antwoordje klaar,

Typisch voor plat Amsterdams is een S uitspreken in plaats van een Z. Vrijwel iedereen kent dit voorbeeld: de son in de see sien sakkuh (de zon in de zee zien zakken). Verder wordt de lange A uitgesproken als O: toal (taal), noar (naar) en de korte E als een I: minsen (mensen).

 

Omdat het Jiddisch en het Bargoens veel invloed hebben gehad op de Amsterdamse taal (taol) is het soms niet eens goed te vertellen waar het nu precies vandaan komt.

 

 

het is een mix  is van wat de Bourgondiërs (Jordaan) ons brachten, de Utrechtsestraat en Rembrandtsplein ervan maakte en de Noord-Duitse Joden toevoegeden.

Door de ruime invloed van  zeelui en boeven van de Wallen is een mengeling ontstaan die door vele verstaan wordt.

Door het neerstrijken van veel mensen van buiten Amsterdam en ook buiten Nederland verbasterden alle dialecten om uiteindelijk samen te komen tot het plat Amsterdams zoals we dat vandaag de dag nog kennen.

 het 'napraten' van een echte Amsterdammer is bijna onmogelijk , een Amsterdammer hoort gelijk wanneer iemand dit doet. 

 

Plat Amsterdams wordt niet gezien als ordinair, Amsterdammers zijn er trots op,. echter  deel ik hier niet   helemaal de zelfde mening over ,soms kan het Amsterdamse accent ook tegen werken zoals ik bij bepaalde hosting klusjes heb mogen ervaren '' sorry je praat te plat'' , kreeg ik dan te horen. 

 Meer en meer mensen nemen Amsterdamse woordjes over ,  het 'Mokums' gaat nooit verloren.

Ik weet  nog goed van toen ik klein was dat mijn oma , mijn opa en ieder familie lid liefkozend  ouwe noemde en ik dacht ''maar ik ben toch niet oud'' , mijn oma legde mij toen uit dat ze Amsterdammers dat zo zeggen. En nu betrap ik mezelf erop dat ik het zelfde doe haha!

Ook ik hoor mijn hele leven  lang hoe plat ik klink terwijl het naar  mijn inziens bij mij nog meevalt, maar inderdaad mensen horen het ook aan mijn woordenschat. 

 

Ik vind het wel leuk hoe mensen op dit dialect kunnen reageren, het hangt ook af van de plek waar iemand vandaan komt, de een vind het grappig en de ander kan hier niet goed tegen , soms denken mensen wanneer een Amsterdammer spreekt , te bijdehand doet, 

Terwijl het totaal niet zo bedoel is. 

 

Dus nu ken je een beetje begrijpe hoe en wat van de Amsterdamse taal.

 

 

Koningsdag

 

Wat voor zowel ons als onze toeristen een geweldige feestdag is , is natuurlijk koningsdag, een feest voor jong en oud, iedereen die genietend en feestend  de straten, vrije markten en kroegen bezoeken een feest waar mensen hun spulletjes kunnen verkopen of gewoonweg lekker kunnen struinen en kijken naar al het moois wat er gebeurd, maar hoe is deze feestdag eigenlijk in het kort ontstaan en dan begin ik voor het gemak even vanaf Juliana ,  nadat koningin Juliana haar moeder Wilhelmina in 1948 had opgevolgd, werd vanaf 1949 Koninginnedag gevierd op Juliana's verjaardag, 30 april.

Koningin Juliana kreeg jaarlijks een bloemenhulde op Paleis Soestdijk. Terwijl Koninginnedag in de naoorlogse jaren nog een gewone werkdag was, kregen in de loop der jaren steeds meer mensen een vrije dag, zodat 30 april  kon uitgroeien tot een landelijke feestdag.

Bij de  troonopvolging op 30 april 1980 besloot koningin Beatrix deze dag in stand te houden als dag van aanvaarding van haar ambt als staatshoofd en inhuldiging als koningin der Nederlanden. Koningin Beatrix wijzigde ook de vorm van Koninginnedag. Op 28 januari 2013 kondigde zij aan op Koninginnedag troonsafstand te zullen doen.

Vanwege Beatrix' abdicatie en de inhuldiging van Willem-Alexander had Koninginnedag een ander karakter.

Het was trouwens ook de laatste keer dat Koninginnedag werd gevierd en de laatste keer dat de nationale feestdag op 30 april viel.

Nu Koningsdag wordt sinds 2014 gevierd op de verjaardag van koning Willem Alexander op 27 april, behalve wanneer dit op een zondag is. In dat geval is het een dagje eerder, zoals direct in het eerste jaar het geval was.

De eerstvolgende keer is in 2025

Koningsdag is in september 2013 opgenomen op de Nationale inventaris immaterieel cultureel erfgoed.

                                                   

Feestend de dag door.

Mijn zusjes en ik stonden altijd met een kraam vol bij elkaar verzamelde spulletjes op het Vondelpark , een van mijn favorieten plekken om te zijn die dag en goede tip van mij , ook de Beethovenstraat moet  je eens proberen op deze dag.

 

Kinderen met een grabbelton, zelf ingestudeerde optredens, schmink en  limokraampjes , maar ook oud verzamelde spulletjes en de geur van allerlei zoete lekkernijen die je tegemoet komt, het hoort er voor mij  allemaal  bij, twee  van ons stonden te verkopen, we hadden dit ook altijd zeer professioneel aangepakt, echte prijsjes bij producten, alle drie een buidel-tasje met wisselgeld en natuurlijk het concurreren met elkaar wie verkoopt het meeste, ook dit heeft zeker bijgedragen aan onze verkoopskills. 

Als twee van ons stonden te verkopen nam mijn moeder een van ons mee het park rond, en mochten we van alles proberen en uitzoeken.

Wat keek ik altijd uit naar deze dag.

En nog steeds, 

Geweldig hé, dat het op elke centimeter van Nederlands grond gebied gevierd wordt..

De meest leuke muziek festivals plaatsvinden waaronder altijd een groot muziek event is op de dam met geweldige artiesten, ook de echte feesten in de Jordaan maar eigenlijk ook door heel Nederland. 

Voorafgegaan aan deze mooie dag zijn er  de koningspelen op scholen om kinderen te motiveren te gaan sporten. 

Deze keer valt koningsdag op Zaterdag 27 april!

Amsterdam stad van Oranje

Jouw liefelijkheid word gekleurd met veel franje.

Mensen bezoeken jouw, vaak en graag en elke dag, elke maand en elk jaar is het weer raak.

Ja er word gepraat over jouw.

Vooral wanneer de koning jarig is, mag jij niet worden gemist.

Jij bent het feestje waar iedereen moet zijn. 

Mensen blijven komen , zelfs met een overvolle trein. 

Wat ben ik dankbaar dat jij onze Hoofdstad mag zijn. 

Stad van Oranje kleur nog meer dit jaar.

City of freedom, je hebt het voor elkaar. 

 

Amsterdam onze hoofdstad

Zij staat bekend om het artistieke erfgoed, de welkbekende en beroemde grachtengordel en natuurlijk de rosse buurt kortom een stad waarin iedereen zich thuis kan voelen. 

De museum bezoeker , de feestganger, shopper of het wat relaxtere type onder ons,

Vanaf klein meisje keek ik mijn ogen uit in deze stad , en dat terwijl ik hier geboren ben.

De geweldig, karakteristieke grachtjes en pandjes, die elk ook weer hun eigen sfeer hebben, de geur van  de bakker in de Jordaan of de boerenmarkt op de Noorder markt in het verlengde van de Westerstraat , het is mij altijd bij gebleven.

Toen mijn zusjes en ik jonger waren , had mijn oom een stoffenzaak op de Westerstraat waar op maandag de stoffenmarkt was, daar waren we vaak  en omdat wij nogal veel waren met z'n drietjes in zo'n klein pandje , werden we de markt op gestuurd met een klein zakcentje.

Daar kon je van alles vinden van antiek tot duiven die ze verkochten.
We deden van alles daar zoals bijvoorbeeld uitgeperst  gras drinken, stallen bekijken met champignons en paddenstoelen of honing , vers biologisch lamsvlees, ambachtelijk gebakken brood en de hippies en rasta's die kleding en zelfgemaakte sieraden verkochten.

Juist die aparte dingetjes typeerde de  markten op de Westerstraat/ Noordermakt en de Lindegracht voor mij

Zo was een van ons verliefd op een jongen bij de bakker waar wij elke zaterdag te vinden waren.

Het helpen van mijn oom, voor zover wij dat toen konden, vonden wij geweldig, hij verkocht meubel en gordijnstoffen daar begonnen wij tevens onze verkoop skills te leren en aten we wekelijks de  lekkere appelpunten van Café Winkel. 

Ook kwamen we daar vele bekende Nederlanders tegen , een heleboel hebben een woning op de grachtengordel.

Maar wat mij vooral aantrok en nog steeds aantrekt  in Amsterdam ,zijn de mensen , elk anders, elk hun eigen stijl en niemand die omkijkt als er iets niet helemaal perfect is aan iemand,

Mensen die muziek maken , het lekker satieren naar elkaar. Ja dat maakt Amsterdam , Amsterdam voor mij. 

volgende week weer een nieuw artikel!

 

Amsterdam mijn geliefde stad.

Het gevoel van vrijheid is wat je mij gaf.

De gebloemde fiets op slot aan de gracht.

Of de fruitteler met zijn vracht.

O Amsterdam wat ben je toch prachtig.

Gemixte stijlen, dat maakt je zo machtig.

Een boekie lezen in het vondelpark

of een kopje koffie op de dam extra dark

lieve stad dat je er bent, blijf ongekend zoals iedereen je kent. 

 

 


Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.